Pis Su Tesisatı

(ATIK SU TESİSATI)

Atık su tesisatı evlerde ve iş yerlerinde kullanılan temiz suların tahliyesinin sağlandığı tesisatlardır. Genelde duvar yüzeyinden yürütülen tesisatın doğrusu zeminden döşenmesi ve meyilli olmasıdır. Bu tesisat, kullanılmış suların kanalizasyon bölgesine tıkanmadan ulaştırılabilmesi için temiz su tesisatına göre daha büyük çaplı borular kullanılarak yapılmaktadır.
Atık suyun en kısa yoldan tahliye edilebilmesi için mümkün olduğunca kısa mesafede ana tahliye borusuna bağlantısının yapılması gerekir. Eğer tesisat uzun mesafeli ve yeterli meyil verilmeden yapılırsa kullanılmış atık sular borularda tıkanmalara ve kokulara sebebiyet verecektir.

Ekiplerimizin sahip olduğu bu tecrübeler, gerek tesisatın yapımında ve gerekse sorunların teşhisinde hizmet almak isteyen siz değerli müşterilerimize sunulmaktadır.

PiS SU TESiSATI

-Atık suları pis su ve yağmur suyu olarak ikiye
ayırmak mümkündür.
-Pis su tesisatı şehir kanalizasyon şebekesine bağlanır.
-Yağmur suyu ise ayrı bir tesisatla toplanıp, şehir
yağmur suyu kanalizasyonuna bağlanmalıdır. Ancak Türkiye’de pek çok yerde ayrı yağmur kanalı olmadığından, yağmur suyu tesisatının da kombine
sistem olarak pis su yağmur suyu kanalizasyonuna
bağlanması söz konusudur. Pek çok uygulamada ise
yağmur suyu açık araziye, bahçeye, sokak ve caddelere deşarj edilmektedir.
-Kombine drenaj sistemi yağmur suyu ile pis suyu
aynı kanalda birleştirir. Kombine sistemdeki yağmur
suyu, pis su arıtma tesislerinde büyük bir yük oluşturmaktadır. Bu yük, şiddetli yağmurlarda tesisin bypass edilmesine ve atıkların işlenmeden doğrudan rezervuarlara deşarjına neden olabilir. Bu nedenle
kombine sistemler tercih edilmez ve birçok yerde
yağmur suyunun pis su kanalizasyonuna
ballanmazsa izin verilmez.
-Bina içindeki pis su ve yağmur suyu hatları ayrı
hatlar biçiminde oluşturulmalıdır. Kombine sistem
bile kullanılıyor olsa, bu hatlar ya bina dışında
birleştirilmelidir veya ayrı hatlar halinde
kanalizasyona bağlanmalıdır.
-Aşırı yüksek sıcaklıktaki atıklar(60 °C ve üzerindeki
sıcaklıktaki)drenaja doğrudan verilmemelidir.
Yüksek sıcaklık, borularda aşırı genleşme ve
büzüşmelere yol açarak zararlı sonuçlara neden
olabilir. Boru birleşme noktaları açılabilir,
gevşeyebilir veya tabakalı boru kopabilir. Kazan
blöfü, buhar egzozu, yoğuşma suyu vb. En az
60°C’ye soğutulduktan sonra drenaja bağlanmalıdır.

---

PiS SU TESiSATININ ELEMANLARI

Pis su rögarları hava sızdırmazlığına sahip olmalı ve
havalandırılmalıdır. Ana pis su kanalizasyonu aşırı yüklenirse, bina
içerisine geri tepme tehlikesi vardır. Geri tepmeyi önlemek ve pis suyun binayı basmasını önlemek için, bina pis su hattının taşma seviyesinin altındaki bütün kullanım yerlerine geri tepme elemanı(cekvalf) monte edilmelidir.
Pis su tesisatı kanalizasyona bağlanmadan, eğer zararlı madde içeriyorsa, önce ayırıcılardan geçilerek temizlenir (örneğin yağ ayırıcı, benzin ayırıcı vs.),
sonra kanalizasyona bağlanır. Yatay pis su borularına genel olarak akış yönünde bir eğim verilir.

Böylece;

a)Doğal akış mümkün olur.

b)Çürümeye elverişli maddelerin yığılması ve suyunu kaybetmesi önlenir.
Yatay kanallardaki hız en az 0,4 m/s ile 1 m/s arasında olmalıdır. Buna göre tesisatın bölümleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

---

Bina Dışı Bağlantı Kanalı
Bu kanal yeraltında döşeli olup, genellikle binadaki ön rögardan veya bina sınırdan şehir şebekesine kadar uzanır. Donmaya ve üzerinden trafik geçiyorsa basınca karşı önlem alınmalıdır.

---

Ana Kanal
Bina altında gömülü pis su boru tesisatı (kanalı) olup, binadaki pis suyu toplayıp, bina dışı bağlantı hattına taşıyan borulardır. Dondan korunması için gerekli önlemler alınmalıdır. Genellikle 0,8 - 1,2 metre derinlikte gömülüdür. Temiz su bağlantı hatları kanalizasyondan en az 1 metre uzakta döşenmelidirler.

---

Toplama Hatları
Yer üstünde açıktan geçen hatlar olup, genellikle kat betonu altından ilerler. Temel etkilerinin dışındadır.

---

Kolonlar
Dikey tesisat boruları olup çatı üstünden havalandırılırlar. Bunlar pis suyu veya yağmur suyunu alır, ana kanal veya toplama hattına iletirler. Boru çapı en altta debinin en fazla olduğu nokta için belirlenir ve hiç değiştirilmeden bütün katlarda aynı kesitte yükselir. Pis su kolonlarına kesinlikle yağmur suyu bağlanmamalıdır. Kolon boruları havalandırma
biçimine bağlı olarak hesaplanır.

---

Kolona Bağlantı Hatları
Kolon hattına 87° çatal birleşme ile bağlanır. Böylece yatay olan bağlantı hatları 3° akış yönünde eğime sahiptir. Bağlantı hatları tek bir gereci kolona bağlıyorsa, buna tekil veya özel bağlantı borusu hattı denir. Eğer birkaç gereci toplayarak kolona bağlıyorsa müşterek bağlantı hattı adı verilir.

---

Temizleme Kapakları ve Rögarlar
Kolonların temizlenebilmesi ve kontrolü için bodrum kat döşemesinin yaklaşık 30-50 cm üzerinde (veya yatay boruya geçişten yaklaşık 1 metre yukarıda) düşey kolon borusu üzerinde temizleme kapakları monte edilmelidir. Daha sonra tekrar ifade edileceği gibi ayrıca, döşeme altı yatay tesisatta yön değiştirmeden önce kuru rögar(temizleme kapağı) oluşturmalı veya yön değiştirmeler yaş rögarlar yardımı ile yapılmalıdır. Uzun düz geçişlerde de yatay ana tesisatta rögar kullanılmalıdır. Temizleme kapakları gaz ve su sızdırmaz olmalıdır.

---

Havalandırma Boruları
Pis su tesisatının havalanmasını temin ederler. İlgili bölümde geniş olarak anlatılmışlardır.

---

Yağmur Suyu Kolonları
Genellikle bina dışından inerler. Toplanan yağmur suyunu, yağmur suyu giderine bahçeye veya yola ulaştırırlar.

---

Pis Su Çukuru (Foseptik)
Eğer şehir kanalizasyon şebekesi seviyesi, binadaki en düşük seviyeli kullanım yerinden daha yüksekte ise, binada en alt seviyede (bodrumda) bir pis su çukuru oluşturulur. Kanalizasyon seviyesinin üzerinde toplanan pis sular, doğrudan kanalizasyona doğal
akışla akacak şekilde bağlanır. Daha alt seviyedeki pis sular ise, çukurda toplanır ve buradan kanalizasyona pompa ile basılır.

---

PİS SU TESİSATI TASARIMI VE TEMEL KURALLARI

1-İlgili yerel yönetimin kanalizasyon idaresi ile temas kurarak; yağmur suyu, pis su ya da birleşik kanalizasyon şebekesinin bulunup bulunmadığı belirlenmelidir. Bütün elverişli kanalizasyonlar için; yerleri, kapasite ve derinliklerini gösteren resimler sağlanmalı; kanalizasyon bağlantıları hakkında yasa, yönetmelik ve yerine getirilmesi gereken hususlar belirlenmelidir.
2-Binalarda yağmur ve pis suyun birleşik boru tesisatına göre tasarlanması uygun olmayıp, yağmur ve pis su tesisatı tümüyle birbirinden bağımsız olarak döşenmeli ve ayrı ayrı kanalizasyon şebekesine bağlanmalıdır.
3-Çiftli pis su pompası veya enjektörlerinden en az bir grup, mümkünse bina emniyet elektrik şebekesinden enerji alacak biçimde bağlanmalıdır. Sabit bir drenaj miktarının kritik olduğu ve emniyet elektrik tesisatının (jeneratör) bulunmaması halinde dizel motoru ile çalışan üçüncü bir pis su pompası kullanılmalıdır.
4-Boşaltma gerektiren POMPA donanımlarına olanak oranında yakın yerlerde yer süzgeci bulunmalı ve boşaltma tesisatı oluşturulmalıdır.
5-Pis su boruları, mutfakların, yemek hazırlama, yemek servisi ya da besin maddelerinin depolandığı alanların tavanlarından geçirilmemelidir.
6-Sistemin temizlenmesine gerek gösteren yerlerde yeteri kadar temizleme kapağı yerleştirilmeli, bütün temizleme kapakları projede gösterilmelidir. Gömme boruları temizleme kapağı olan yerde açığa almak; ya da asma tavanlardan geçen boru tesisatında bulunan temizleme kapaklarını, üst kat döşemesindeki kapak plakasına kadar uzatmak yerinde olur.
7-Çatıdaki yer süzgeçleri ve havalandırma bacaları; doğru işlev görebilmeleri için çatıdaki korkuluk duvarları ve bacaların 0,30 - 0,40 m uzağına yerleştirilmeli, havalandırma boruları en az 100 mm yapılmalıdır.
8-Isıtılmamış alanlardan geçen ve aksi halde donma tehlikesine maruz kalacak olan borular yalıtılmalıdır.

---

YAĞMUR TESİSATI TASARIMI VE TEMEL KURALLARI

1- Bütün çatılar, balkonlar, teraslar vb. yerler doğal akışla şehir pis su şebekesine veya diğer bir atık su sistemine boşaltılmalıdır.
2- Bütün site içi yollar ve kaldırımlar rögarlara doğal akışla boşalmalıdır.
3- Çatıdaki boşaltma ağızları bazen mimar tarafından yerleştirilir. Bu durumda çatı boşaltma elemanları işlev görebilmeleri açısından kontrol edilmelidir. Balkon, gölgelik gibi yerlerde bu durum son derece önemlidir. İdeal yerleri dörtte bir noktalardır. Boşaltma elemanlarından kolonlara ve ana hatlara yapılan bağlantılar olanaklı en kısa uzunlukta olmalıdırlar. Yüksek binalarda üst kat tavanlarında daha fazla yatay boru kullanılarak kolon adedi azaltılmalıdır.
4- Garaj sularının drenajı için öngörülen pis su çukurları sızdırmaz ve havalandırmalı düşünülmelidir.
5- Garaj suları yakındaki bir dereye veya göle gönderiliyorsa, giriş noktasında yağ ayırıcı bulunmalıdır.
6- Geri akış olasılığı bulunan yerlerde ters-akış valfi konulmalıdır.
7- İç mahaller ve geçit yolları için boşaltma süzgeçleri kullanılmalı ve bunlar sifonlu tip olmalıdır.

---

PİS SU TESİSATI HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ TASARIMI VE TEMEL KURALLARI

1- Ondan fazla katlı binalarda, bodrum kattaki aparey bağlantıları doğal akışlı sisteme değil ejektör sistemine bağlanmalıdır.
2- Yirmi kattan fazla olan binalarda, ikinci ve üçüncü kattaki sıhhi tesisat apareyleri her biri ana kolona bağımsız olarak bağlanan alt kolonlara bağlanmalıdır.
3- Üst ve alt katları ara katlara göre farklı yerleşime sahip binalarda (genellikle üstte ve altta birbirinden çok farklı kolon ve bağlantı yerlerine gerek gösteren)drenaj sistemini iki ayrı zonda düşünmek gerekir, Birincisi üst kattaki apareylerin toplanarak sokaktaki pis su şebekesine bağımsız olarak verilmesini sağlayan sistem, diğeri ise, alt katlardaki apareylerin boşaltıldığı, havalık tesisatı olan ve ilgili zonun tavanından geçerek şebekeye bağlanan sistem. Bu uygulama kolon çaplarının aşırı büyümesine ve alt kolon bağlantılarına yol açmayacaktır.
4- Apareylerin gelişi güzel dağıtıldığı bir binada, kolonların, kolon niteliğini kaybettiği bir noktaya kadar kıvrılması eğilimi vardır. Oysa kolonlar, binada olanak oranında kıvrımsız ve düz biçimde geçirilmeli, sadece mimariden kaynaklanan nedenlerle minimum sayıda dirsekle döşenmeli, aparey grupları branşmanlarla bu kolonlara bağlanmalıdır.
5- Genellikle aşağıdaki yerlerde yer süzgeci uygulanmalıdır:

a) Pompalara, soğutma kompresörlerine, hava kompresörlerine, vakum pompalarına, kazanlara, su ısıtıcılarına ve klima donanımına yakın yerlerde
b) Mutfaklarda, otomatik bulaşık makineleri, büyük buzdolapları ve buharlı tencerelere yakın yerlerde ve diğer gerekli yerlerde
c) Tuvaletlerde sadece mimar ve iş sahibinin talep etmesi halinde uygulanmalıdır.

---

GARAJ DRENAJ HAVALIK SİSTEMLERİ TASARIMI VE TEMEL KURALLARI

1- Garaj alanlarını, arabalardan akan suyu boşaltacak, sprinkler yangın suyunu alabilecek, yerlerin hortumla yıkanmasına olanak verecek kapasitede boşaltma elemanları ile donatmak gerekir.
2- Garaj boşaltma süzgeçleri; pis su şebekesi ya da
pis su çukuruna bağlanmadan önce bir yağ ayırıcıya bağlanmalıdır.
3- Garajdaki yer süzgeçleri, ısıtılmayan ya da dış mahal garajlarında sökülebilir çökeltme kova ve cepleriyle donatılmalıdır.
4- Garaja giriş ve çıkış için kullanılan rampaların girişinde ve alt kısmında rampanın tam genişliğini kapsayan ızgaralı hendek türü boşaltma kanalları kullanılır. Izgaralı boşaltma elemanları mimarın tercihine göre bölmeli dökme demir veya beton kanallı, demir ızgaralı türden olabilir.
5- Döşemedeki boşaltma süzgeçleri, hortumla yıkanması halinde akışın kendiliğinden gerçekleşeceği biçimde ve mimar tarafından ön görülmüş olan eğimle döşenmelidir.
6- Garaj boşaltma süzgeçleri minimum 100 mm çapında seçilmelidir.
7- En düşük seviyedeki iki ya da daha çok boşaltma süzgecini toplayan yatay tesisat 2 süzgeç için en az 125 mm, üç ve daha fazla boşaltma için 150 mm seçilmelidir.

---

PİS SU BORULARINDA HAVALANDIRMA GEREKSİNİMİ

Pis ve kirli sularda ve bunları taşıyan borularda sağlığa zararlı ve rahatsız edici gazlar ve kokular bulunur. Bu gazların yaşam mahallerine sızmalarının önüne geçilmesi gereklidir. Bu amaçla pis su tesisatında, su akıtılan bütün sıhhi tesisat gereçlerinde sifon kullanılır. Çeşitli tip sifonlar mevcuttur. Sifonun temel işlevi, içinde bulundurduğu belirli yükseklikteki su kolonu tarafında gerçekleştirilir. Sifondaki su kolonu, pis su borularındaki gazları ve kokuları yaşam mahallerinden izole eder.

KOLONA BAĞLANTI

Diğer bir anlatımla, pis su, kirli su borularındaki kokuların yaşam mahallerine sızması sifondaki bu su perdesi tarafından önlenir. Bir sifonun başarılı bir şekilde çalışmaya devam edebilmesi için sifondaki bu su, muhafaza edilmelidir. Sifondaki su tabakasının yüksekliği normal halde 50 - 100 mm olur. 50 mm yüksekliktekiler normal sifon 100 mm yüksekliktekiler derin sifon olarak adlandırılır.

---

HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ

Pis ve kirli su borularının havalandırması için çeşitli tip
çözümler mevcuttur. Havalandırma sistemleri aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır.

Ana Havalandırma Kolonu ile Havalandırma

Bu sistem ülkemizde en yaygın olarak kullanılan havalandırma yöntemidir. Pis su kolonlarının her biri ayrı ayrı veya birkaç kolon birleştirilerek, aynı çapta çatı üzerine kadar uzatılır ve havalandırma böyle sağlanır. Pis su boru çapları su ve havanın müşterek akışına imkân vermek için, bağımsız havalandırma boruları olan sistemlere göre daha büyüktür. En basit ve en ucuz havalandırma sistemi olup, özel durumlarda yetersiz kalır.

---

MÜŞTEREK HAVALANDIRMA

Dizi halindeki çok sayıda kullanım yeri bağlantı hattının havalandırılması için bir başka çözüm de burada bağlantı hattı sonu bir müşterek havalık borusu ile tekrar pis su kolonuna bağlanır. Pis su kolonu yine aynı çapta çatı üzerine uzatılmıştır. Müşterek havalandırma borusu yatay bağlantı borusuna son kullanma yerinden veya son iki kullanma yeri arasından bağlanır. Eğer dizi halindeki kullanma yeri sayısı 8’den fazla ise, müşterek havalandırma borusuna ilaveten bir yardımcı havalandırma borusu kullanmakta yarar vardır. Burada esas olarak ana kolonla havalandırma yapılmakta, ancak dizi halindeki kullanım yerleri için de çözüm getirilmektedir.

---

PİSSU TESİSATINDAKİ GENEL KURALLAR

(1) Bütün kirli sular kesintisiz olarak, sağlığa zarar vermeyecek ve çevreyi rahatsız etmeyecek şekilde her türlü koku ve gazların pis su borusundan binaya girişini engelleyerek bina dışına aktarılmalıdır.
(2) Kat boruları mümkün mertebe kısa tutulmalı ve boru birleşimleri, suyun akışını kolaylaştıracak şekilde yapılmalıdır.
(3) Kolon ile ana boru birleşiminde 90 derecelik birleşim yatay borudaki akımı zorlaştırır ve katı cisimlerin boru içinde birikip tıkanıklık yapmasına sebep olur. Bu sebeple bu tür birleşim yerlerinde 45 derecelik çatal kullanmak gerekmektedir.
(4) Klozetlerin ve alaturka helâ taşlarının pis su ile birleştiği yerlerde kesinlikle özel sızdırmazlık sağlayan adaptörler (KADA) kullanılmalıdır.
(5) Bina altına döşenecek ana borular, en kısa yoldan bina dışına çıkartılmalıdır.
(6) Her kolonda, erişilebilecek bir mesafeye temizleme kapağı konulmalı ve yatay borulara % 2-3 arası eğim mutlaka verilmelidir.
(7) Beton döşeme üzerine döşenen boruların altı ve yanları ince kumla doldurulmalı ve inşaat süresince sert cisimlerden korunmalıdır.
(8) Tesisat, sağlam ve esnek olmalı, yapının uzama, gerilme vb. gibi statik hareketlerinden zarar görmeyecek şekilde döşenmelidir.

---

Yorumlar - Yorum Yaz

---